Jak wygląda proces adopcyjny w Polsce?

Adopcja jest czasami jedyną szansą dla pary na spełnienie swojego marzenia o dziecku. W rzeczywistości przyczyny adopcji, profile psychologiczne i społeczne rodziców adopcyjnych są bardzo różne. Na adopcję w Polsce najczęściej decydują się związki, które bezskutecznie walczyły o biologiczne dziecko. Nie można jednak pominąć rodzin, które na adopcję decydują się również z potrzeby serca, ale posiadają już swoje własne dzieci. Prawo zezwala również na staranie się o adopcję osób samotnych.

W raporcie NIK określono, że około 20 tysięcy dzieci przebywa w domach dziecka. Efektem tak dużej liczby samotnych dzieci jest między innymi to, że niezwykle trudno jest stać się rodziną zastępczą, nie wspominając o adopcji.

Odstraszające procedury?

Procedury adopcyjne są wnikliwe, szczegółowe i długotrwałe. I z jednej strony to bardzo dobrze. Jest to pewnego rodzaju zabezpieczenie dziecka przed trafieniem w niepowołane ręce. Szereg badań, spotkań i rozmów ma na celu zweryfikowanie czy osoby starające się o adopcje będą dobrymi rodzicami i zapewnią dziecku odpowiednie warunki życia – materialnego i emocjonalnego.

Z drugiej strony, skomplikowany proces adopcyjny może odstraszać lub przekreślać wiele par lub samotnych osób, które pragną dziecka, i są w stanie zapewnić mu dobre warunki, ale z powodów sztywnych reguł biurokracji nie mają szans na podjęcie nad nim opieki.

Przebieg procesu adopcji

Proces adopcji może przebiegać na dwa sposoby. Pierwszym, popularnym bardziej na zachodzie, jest tak zwana adopcja ze wskazaniem. Oznacza to, że biologiczny rodzic wybiera samodzielnie kandydata na rodzica adopcyjnego. Oczywiście przebieg takiej adopcji jest oficjalny – ma swój finał w sądzie.

Drugi jest bardziej popularny w Polsce. Przez kolejne etapy procesu adopcyjnego, przyszłym rodzicom pomaga zazwyczaj Ośrodek Adopcyjny. Pierwszym krokiem jaki para musi zrobić aby adoptować dziecko jest złożenie zgłoszenia bezpośrednio do Ośrodka Adopcyjnego. Można to zrobić nawet za pośrednictwem udostępnionego na stronie placówki formularza internetowego.

Następnie rodzina ubiegająca się o dziecko jest zapraszana na bezpośrednią rozmowę podczas, której otrzyma niezbędne dokumenty i zostanie poinformowana o całym przebiegu tego procesu. Kolejnym krokiem zbliżającym do przyjęcia pod opiekę dziecka jest zgromadzenie różnorodnej dokumentacji. Obejmuje ona oświadczenia o stanie zdrowia, opinię od pracodawcy, zaświadczenie o zarobkach, różnego rodzaju aktu np. małżeństwa, urodzenia itp. To jakie konkretnie będą to dokumenty jest kwestią indywidualną, uzależnioną od sytuacji pary.

Podczas wizyt w Ośrodku Adopcyjnym, przyszli rodzice będą oceniani przez psychologa i pedagoga za pomocą różnego rodzaju testów i bezpośrednich rozmów – wspólnych i osobistych. Para oczekująca dziecka z ośrodka, może być również pewna, że odwiedzi ją w domu pracownik oddelegowany z placówki. Sprawdzi on warunki materialne rodziny i pozna otoczenie, w którym miałoby przebywać dziecko.

Otrzymanie zgody Ośrodka Adopcyjnego

Po przejściu tego wstępnego etapu kwalifikującego – rodzina powinna otrzymać zgodę Komisji Ośrodka na przejście do dalszego etapu procesu adopcyjnego. Można powiedzieć, że wyżej opisany schemat jest rodzajem „rozmowy kwalifikacyjnej”. W tym momencie kandydaci mogą być odrzuceni lub zaproszeni do dalszego etapu.

Kolejnym krokiem na drodze do szczęścia – i to obu stron – jest przejście szkolenia, które przygotowuje technicznie i mentalnie rodziców na problemy i trudności, które mogą ich spotkać, związane z przysposobieniem sieroty. Dzieci osierocone nierzadko są skrzywdzone i mają dużą rysę na psychice. Mogą okazać się dziećmi „trudnymi”, z którymi trzeba pracować, aby odbudować w nich zaufanie do ludzi i przywrócić poczucie bezpieczeństwa.

Po przejściu szkoleń, kandydaci na rodziców otrzymują wszelkie niezbędne informacje dotyczące konkretnego dziecka, które przebywa w Ośrodku. W rękach pary leży jego wybranie  i zdecydowanie się na nawiązanie z nim bezpośredniego kontaktu. Jeśli poznane dziecko i przyszli rodzice przypadli sobie do gustu (a zapoznawanie się jest długim procesem), sprawa adopcyjna ma swój finał w sądzie. Po uprawomocnieniu wyroku, dziecko otrzymuje nowy akt urodzenia i oficjalnie staje się dzieckiem rodziny adopcyjnej.

Początek wspólnej drogi

Chociaż formalności adopcyjne są często pozbawione emocji i dość „sztywne”, to warto na koniec dodać, że cały opisany proces jest przesiąknięty emocjami. Zarówno starającej się o dziecko osoby lub pary i dziecka. Kolejny etap – jeszcze dłuższy i przez swoją złożoność nie opisany, dotyczy docierania się rodziny, budowania więzi i odkrywania w sobie nieznanych dotąd pokładów uczucia. Adopcja nie jest dla wszystkich. Nie dotyczy to wyłącznie samego jej przebiegu, ale przygotowania na ewentualne trudności w dalszym życiu rodziny. Dzieci adopcyjne bardzo wymagają uwagi, którą należy im poświęcać. A wszystko w imię miłości.

Autor: Katarzyna Walczyk