Krwawienie z układu moczowego u dzieci wcale nie jest tak rzadkim zjawiskiem, jak dotąd sądzono. Rutynowe badania przesiewowe dowodzą, że krew w moczu u dzieci pojawia się dość często i zwykle wykrywana jest zupełnie przypadkowo w trakcie badania moczu. Choć krwawienie z okładu moczowego kojarzone jest z ciężkimi chorobami nerek i dróg moczowych, sytuacja ta na ogół jest objawem izolowanym i towarzyszy zwykle zmianom łagodnym. Warto jednak, wiedzieć, że zmiana zabarwienia moczu u dzieci wcale nie musi wynikać z obecności krwi w wydalanych płynach. Na ogół zmiany w kolorze mają związek z przyjmowanymi pokarmami i lekami. Co więc, zrobić, gdy zauważę u dziecka krew w moczu?
Krwiomocz i krwinkomocz u dziecka – przyczyny i diagnostyka
Krwinkomocz jest diagnozowany znacznie rzadziej, niż wspomniany krwiomocz. Czym różnią się oba te zjawiska? – Krwiomocz stwierdza się wtedy, gdy przez obecność krwi w moczu dziecka, mocz przybiera koloru brunatnego bądź herbacianego. Krwinkomocz może zdiagnozować wyłącznie dyplomowany diagnosta, w oparciu o badanie mikroskopowe, gdzie w polu widzenia stwierdza się obecność czerwonych krwinek. Innymi słowy, różnica wynika z ilości obecnych w moczu krwinek czerwonych, które decydują o barwie moczu.
Badania mówią, że krwinkomocz występuje u 6% badanych osób dorosłych, natomiast u dzieci… znacznie częściej. I wcale nie jest to objawem ciężkiej patologii. Na ogół krwinkomocz u dziecka jest objawem zakażenia, które leczy się antybiotykami. Nieco rzadziej diagnozuje się kłębuszkowe zapalenie nerek. Z kolei krwiomocz makroskopowy – widoczny gołym okiem – diagnozuje się jako objaw choroby okładu moczowego, o lokalizacji pozakłębuszkowej.
Aby określić rodzaj występującej patologii konieczne jest przeprowadzenie badania laboratoryjnego. Powszechnie wśród laborantów obowiązuje zasada, że w polu widzenia mogą znajdować się 2-3 krwinki czerwone. Przekroczenie tej liczby, określane jest już krwinkomoczem. Oczywiście, sam wynik dodatni nie oznacza jeszcze żadnej rażącej patologii. Aby potwierdzić lub wykluczyć toczący się proces chorobowy w organizmie dziecka, należy wykonać test paskowy oraz mikroskopowe badanie osadu moczu. Dopiero dodatni wynik w teście paskowym i standardowej ocenie mikroskopowej jest wskazaniem do hospitalizacji dziecka.
Krwinkomocz i krwiomocz – jak wygląda to od strony lekarza?
Krwawienie z układu moczowego może pochodzić zarówno z górnych jak i z dolnych dróg moczowych. Warto wiedzieć, że objaw może mieć podłoże zarówno urologiczne, jak i nefrologiczne. Pochodzenie krwi może mieć spore znaczenie dla lekarza prowadzącego. W diagnostyce różnicowej i w opisie bierze się pod uwagę takie czynniki jak:
- wygląd erytrocytów (czerwonych krwinek) – charakterystyczne pączki, bąbelki nasuwają na myśl przyczynę pochodzenia kłębuszkowego.
- wywiad rodzinny – możliwe są wrodzone wady okładu moczowego, które prowadzą do powstania krwiomoczu u dziecka
- kolor moczu – ciemnoczerwone zabarwienie sugeruje, że drogi moczowe mogą być uszkodzone, np. w wyniku urazu mechanicznego. Dzieci mają tendencję do upychania różnych przedmiotów w jamy ciała. Poza tym, np. na skutek uderzenia, upadku, mogło dojść do uszkodzenia np. cewki moczowej. Warto też zapytać swojego malucha, czy aby przypadkiem nie odczuwał np. uporczywego świądu w okolicach intymnych. Krew w moczu dziecka może pojawić się tylko w wyniku procesu chorobowego, ale np. w wyniku notorycznego drapania pochwy u dziewczynek.
Badania laboratoryjne – co dalej? Jakich wyników mogę się spodziewać?
Wszystko zależy od tego gdzie konkretnie zlokalizowane są zmiany. Doświadczony diagnosta może określić czy krew pochodzi z dolnych dróg moczowych czy z nerek.
- Pochodzenie kłębuszkowe – możliwa nefropatia kłębuszkowa typu IGa, schorzenie „cienkiej błony”, zapalenie naczyń nerkowych, kolagenozy wrodzone i nabyte, choroba Alporta, segmentalne stwardnienie kłębuszków nerkowych, przewlekłe zapalenie kłębuszków nerkowych np. błoniasto – rozplemowe
- Pochodzenie pozakłębuszkowe: z górnych dróg moczowych – kamica nerkowa, rak, torbiele na nerkach, gąbczasty rdzeń nerki, hiperkalciuria, hiperoksaluria, gruźlica nerek, martwica brodawek nerkowych, z dolnych dróg moczowych – zapalenie pęcherza moczowego, polipy i nowotwory pęcherza moczowego.
- Inne: leki, skazy krwotoczne, hematuria powysiłkowa
Nim sprawdzisz czym są wszystkie wymienione wyżej choroby i oszacujesz prawdopodobieństwo wystąpienia którejś z nich u swojego dziecka, wiedz, że wiele przyczyn krwiomoczu czy krwinkomoczu pozostaje po dziś niezdiagnozowana. Po prostu można uznać, że istnieje grupa ludzi w populacji, u których takowe zjawisko jest czymś zupełnie naturalnym i nie ma tu mowy o żadnej patologii układu moczowego.
W badniu laboratoryjnym, po odwirowaniu moczu, stwierdzenie osadu o zabarwiniu czerwonym i dodatni wynik na obecność hemoglobiny w paskowym teście, sugerują krwiomocz, natomiast czerwony osad i ujemna hemoglobina, oznacza hemoglobinurię lub mioglobinurię.
Hemoglobinuria nie dotyczy w żaden sposób układu moczowego, ale patologii w strukturze budowy samej krwinki czerwonej. To zjawisko jest bardzo częste w przebiegu niektórych zatruć czy chorób krwii.
Mioglobinuria dotyczy rozpadku krwinek czerwonych, ale nie w naczyniach, lecz w mięśniach.
Najczęstsze przyczyny krwi w moczu u dziecka, jak je leczyć?
- zakażenie układu moczowego – układ moczowy dziecka jest znacznie bardzie podatny na działanie patogenów, aniżeli układ moczowy osoby dorosłej. Najczęściej układ moczowy dziecka atakowany jest przez Eschericha coli. Postać choroby zależy od tego, jaki konkretnie szczep pasożyta zaatakował układ moczowy, od wieku dziecka, jego flory bakteryjnej, sposobu odżywiania i odporności. W leczeniu obowiązuje zasada, że im młodsze dziecko, tym cięższa postać choroby, ponieważ młody organizm, jest łakomym kąskiem dla bakterii. Stosuje się leczeni kotrimoksazolem, nawet do 12 miesięcy od momentu wykrycia infekcji. Bez wątpienia jest to najczęstsza przyczyna krwi w moczu u dziecka.
- uszkodzenie nerki w wyniku urazu. Zastanów się, czy aby przypadkiem Twoje dziecko nie miało w niedługim czasie jakiegoś „drobnego” wypadku? Może przewróciło się na rowerze, a może spadło z drzewa? – Mogło dojść do uszkodzenia nerki, w wyniku czego rozwija się gorączka, czasem występują drgawki, brzuch jest bolesny, a w moczu pojawia się krew. Stan ten wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej.
- kamica nerkowa – choć uznawana jest za chorobę, która zwykle dotyczy osób w wieku lat 30-40, zdarzają się przypadki kolki nerkowej u dziecka. Kamienie na nerkach pojawiają się na skutek nieprawidłowej gospodarki wapniem czy szczawianami w organizmie. Leczenie jest najczęściej farmakologiczne, ale w ciężkich przypadkach wymaga chirurgicznego usunięcia kamieni.
- Krwiomocz z towarzyszącym bólem brzucha, obrzękniętymy stawami i czasem krwawymi biegunkami, specyficzne są dla rozwoju plamicy Schonleina – Henocha. W badaniu laboratoryjnym dodatkowo stwierdza się białkomocz. W przebiegu choroby dochodzi do ostrego zapalenia naczyń krwinośnych w nerce u dziecka. Leczenie jest wyłącznie objawowe, gdyż przyczyny choroby nie są znane. Jeśli dojdzie do cięzkiego zajęcia nerek, stosuje się leki immunosupresyjne.
- Krwiomocz wraz z gorączką, drgawkami, drażliwością, złym samopoczuciem, zapaleniem stawów, bólem głowy może sugerować procesy zapalne w nerkach, toczące się na skutek zapalenia kłębuszków nerwkowcy, polipowatości, torbielowatości i itp.
- Dysuria lub nietrzymanie moczu wraz z krwiomoczem u dziecka sugerują odkładnie kryształków w drogach moczowych. Uznaje sie, że osadzanie mikrokryształków drażni nabłonek, co powoduje dyskomfort i krwiomocz. Jest to tzw. krystaluria lub zakażenie dróg moczowych. Leczenie antybiotykowe.
Jeśli zauważysz krew w moczu u swojego dziecka, nie panikuj! Krew w moczu pojawia się u wielu dzieci i często jej pochodzenie pozostaje niewyjaśnione. Z krwiomoczem żyje wielu dorosłych i obecność erytrocytów w moczu wcale nie jest tu wynikiem jakiejś patologii. Warto jednak, zrobić badania i poradzić się lekarza. Pamiętaj, że większość wcześnie wykrytych zmian, nawet tych najgorszych, jest uleczalna.
Autor: Katarzyna Grzywnowicz
Prawdziwy z Ciebie talent i mistrz pióra z ogromną łatwością przekładasz myśli na słowa… trzymaj tak dalej, dbaj i pięlęgnuj swego bloga… Skąd czerpiesz tak ciekawe inspiracje ?