Gdyby tak otrzymać spadek… Tyle spraw udałoby się rozwiązać. A życie stałoby się łatwiejsze. Chyba większość z nas ma czasami takie marzenia…
Tymczasem osoby, które nabędą majątek w drodze spadku lub darowizny mogą zapłacić podatek, gdy wartość tego majątku przekroczy kwotę wolną od podatku. Według ustawy zwanej potocznie Slim Vat 3 od 1 lipca 2023 roku limity skali podatkowej wynoszą od 11 833 zł do 23 665 zł.
Nowa skala podatku od spadków i darowizn.
Wartość podatku wyniesie 3,5,7 % w zależności, w którym progu znajdzie się nabyty majątek, a nabywcą będzie osoba zaliczona do I grupy podatkowej – małżonek (obecny, nie były), małżonek w separacji, zstępni (syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, teściowie, zięć, synowa. Jednocześnie kwota wolna to aż 36 120 zł i dopiero powyżej tej wartości obowiązują wymienione progi.
Dla II grupy podatkowej – zstępni rodzeństwa (siostrzeniec, bratanek), rodzeństwo rodziców (wuj, ciotka), małżonkowie i dzieci pasierbów, małżonkowie rodzeństwa (bratowa, szwagier), rodzice i rodzeństwo małżonków rodzeństwa (bratowej, szwagra) podatek to 7,9,12 % z kwotą wolną 27 090 zł
Dla III grupy podatkowej – wszystkie osoby nie zaliczone do dwóch poprzednich grup, w tym szczególnie osoby w związkach partnerskich podatek wynosi 12,16 lub 20 %. A kwota wolna to jedynie 5733 zł
Kto nie zapłaci podatku ?
Istnieje możliwość uniknięcia podatku (najbliżsi z tzw. grupy zerowej) pod warunkiem złożenia w Urzędzie Skarbowym deklaracji SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od nabycia praw majątkowych w drodze spadku lub darowizny. Grupa zerowa to grupa I wskazana wyżej z pominięciem zięcia, synowej i teściów. Jeśli podatnik zapomni o tej deklaracji lub zlekceważy obowiązek zapłaci należy podatek. A Urzędy Skarbowe są w tej materii bezlitosne i skuteczne. Ponieważ do obliczenia podatku należy zaliczyć wszystkie spadki i darowizny otrzymane w ciągu 5 lat warto bliżej zapoznać się z tym zagadnieniem. Szczególnie przez pary tzw. wolnego związku, czyli bez zawartego małżeństwa. Przykładowo kobieta obdarowana lub dziedzicząca po niezwiązanym z nią formalnie partnerze automatycznie wchodzi do III grupy i podlega obowiązkowi zapłaty najczęściej 20 % podatku. Wyobraźmy sobie dom o wartości 1 mln zł. Podatek wyniesie 200 tyś zł. Płatność w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się spadku lub 1 miesiąca w przypadku darowizny. I pojawia się pytanie czy ta kobieta posiada wolne środki finansowe na taki podatek? Prawdopodobnie nie. Obdarowana zamiast uradowana staje się zatroskana. Taki paradoks nagłego wzbogacenia.
Darowizna się nie przedawnia
O darowiźnie w gronie rodziny zazwyczaj myśli się, że jest dana i zapomniana. Rodzice darowują jednemu dziecku dom rodzinny, a drugiemu nie, ponieważ ma plan studiowania w innym mieście i raczej tam zostanie podejmując pracę i zakładając rodzinę. Dziecko obdarowane pozostaje w domu rodzinnym i opiekuje się rodzicami. Tymczasem po śmierci rodziców dziecko nieobdarowane ma absolutne prawo do tego majątku i do spadku bez względu ile lat minęło. Darowizna w kręgu najbliższej rodziny nie ulega zapomnieniu czy przedawnieniu i wchodzi tym samym do schedy spadkowej. Zawsze istnieje jednak forma prawna takiego rozporządzenia majątkiem, aby spełnić realne plany spadkodawcy czy darczyńcy. Tylko warunek – należy o tym pomyśleć odpowiednio wcześnie, czyli przed formalnościami notarialnymi. To właśnie kluczowy element sukcesji majątkowej rodzinnej – plan oparty o fachową wiedzę.
Darowizna dla dziecka
Warto też pamiętać o jeszcze jednym rodzaju darowizny, ponieważ może nas czekać fiskalna niespodzianka. Mowa o jednorazowym lub cyklicznym wsparciu dzieci przez rodziców, którzy chcą zabezpieczyć ich materialną przyszłość. W tym celu przekazują pieniądze, mieszkanie, samochód itp. Często też opłacają czesne za studia, czynsz i rachunki wynajętego mieszkania lub stancji. W niektórych przypadkach pomoc uzyskana od rodziców nie będzie darowizną. Na przykład wspomniana zapłata za czesne lub czynsz jeśli dziecko się uczy. Wynika to z przepisów o tzw. świadczeniu alimentacyjnym. Rodzice w ramach swoich możliwości finansowych są zobowiązani do pomocy dziecku, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać do ukończenia przez nie 18 roku życia lub 25 roku życia jeśli uczy się w szkole wyższej.
Ale uwaga. Bardziej wartościowe prezenty (samochód, mieszkanie) mogą zostać uznane za darowiznę. Aby skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania dziecko powinno złożyć w ciągu pół roku wspomniany formularz SD-Z2 do Urzędu Skarbowego. W przypadku darowizny posiadającej formę pieniężną konieczne jest posiadanie dowodu potwierdzającego przekazanie środków przekazem pocztowym lub na rachunek banku. Natomiast w przypadku rzeczy czy nieruchomości należy sporządzić odpowiednią umowę darowizny lub akt notarialny. Jeśli o tym zapomnimy, wówczas niezależnie od grupy podatkowej otrzymana darowizna traci prawo do zwolnienia z opodatkowania. Co ważne i o tym była mowa wyżej jeśli obdarowany w ciągu 5 lat otrzyma od tej samej osoby więcej niż jedną darowiznę, wówczas wszystkie należy zsumować, a ich łączna wartość będzie stanowić podstawę do opodatkowania.
Rafał Szcześniak – Ekspert w doradztwie sukcesyjnym: www.redbridge.pl
Dodaj komentarz