Rodzice mogą efektywnie wspierać dziecko z autyzmem w szkolnej nauce poprzez budowanie partnerskiej relacji z nauczycielami i specjalistami, pracującymi w szkole, do której uczęszcza ich dziecko – mówi nasz ekspert Karolina Pol, właścicielka firmy edukacyjnej EduKaPol, związana z edukacją od ponad 13 lat
Z jakimi wyzwaniami muszą mierzyć się w szkole uczniowie z autyzmem, zarówno w kontekście edukacyjnym, jak i społecznym?
Karolina Pol – Dzieci, które rozwijają się w spektrum autyzmu, wchodząc w system edukacji otrzymują bardzo dużo wsparcia od nauczycieli i terapeutów. Tacy uczniowie muszą mierzyć się na co dzień z wieloma wyzwaniami zarówno edukacyjnymi, jak i również społecznymi – chociażby w kontaktach z rówieśnikami. Mogą mieć trudności w nawiązywaniu relacji, w rozumieniu norm społecznych, przez co niektórzy z nich mogą doświadczać wykluczenia społecznego.
Bardzo ważne jest, aby środowisko szkolne wspierało uczniów z autyzmem także w kontekście emocjonalno-społecznym. Nauczyciele i specjaliści powinni być świadomi potrzeb dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i podejmować takie działania, które te potrzeby zaspokoją.
W obszarze edukacji bardzo ważna jest indywidualizacja kształcenia i tworzenie przestrzeni, w której uczniowie będą mogli skupić się na podejmowanych działaniach, a przede wszystkim będą czuli się bezpiecznie, tak aby nie paraliżował ich strach przed oceną – nie tylko tą szkolną, ale oceną w oczach innych uczestników procesu edukacyjnego.
Jak zmiany w oświacie wpłyną na uczniów z autyzmem? Co jest największym wrogiem w rozwoju dziecka z ASD?
Karolina Pol – Strach przed zmianą ogólnie może być paraliżujący dla dzieci z autyzmem. One czują się bezpiecznie, gdy osadzone są w schematach, które dobrze znają. Nawet jeżeli planowane w oświacie zmiany nie będą dotyczyły ich bezpośrednio, tylko nauczycieli, to i tak będą takie dzieci, które odczują zmiany w obszarach, które wcześniej znały i w których już zdążyły się zaadaptować.
Jednakże liczymy na to, że system nastawiony na zrozumienie i wsparcie dla uczniów z autyzmem, pozwoli na integrację ich w środowisku szkolnym oraz dostosowanie programów nauczania do ich potrzeb. Zwiększająca się z roku na rok liczba specjalistów w placówkach ogólnodostępnych, daje rokowania na prowadzenie zindywidualizowanych terapii, wsparcia dzieci, ale także ich rodziców. Na pewno specjaliści, tacy jak psychologowie, czy pedagodzy specjalni, zadbają również o to, żeby dopilnować, aby w procesie edukacyjnym każdy nauczyciel był odpowiednio przygotowany do pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Największym wrogiem w rozwoju dzieci z ASD byłoby nierozumienie przez nauczycieli tego, jak te dzieci funkcjonują i wymaganie od nich takich samym umiejętności, jak od pozostałych uczniów.
W jaki sposób rodzice mogą efektywnie wspierać dziecko z autyzmem w szkolnej nauce? Do tej pory dla wielu rodziców prace domowe wyznaczały kierunek działań.
Karolina Pol – Rodzice mogą efektywnie wspierać dziecko z autyzmem w szkolnej nauce poprzez budowanie partnerskiej relacji z nauczycielami i specjalistami, pracującymi w szkole, do której uczęszcza ich dziecko. Ważne jest, aby rodzice komunikowali się regularnie z nauczycielami, udzielali informacji na temat indywidualnych potrzeb swojego dziecka oraz wspierali szkołę w dostarczaniu odpowiedniego wsparcia. Dobrze, jeżeli w środowisku domowym będą realizowali z dzieckiem zalecenia od nauczycieli i terapeutów. Będą trzymali z nimi wspólny front.
Zadanie domowe można zastąpić wskazówkami, które pomogą uspołecznić dziecko. Takim zadaniem może być zasugerowanie rodzicom, aby w wolnym czasie pozwolili dziecku zrobić zakupy, będąc przy nim, ale gdzieś na uboczu lub sugestia, aby dziecko samo wg wskazówek od terapeuty lub nauczyciela poszło do biblioteki i wypożyczyło książkę. Właśnie takie, może nie „zadania domowe”, ale propozycje działań, będą miały na celu trening umiejętności społecznych dziecka.
Czy w polskich szkołach podejmowane są jakieś inicjatywy mające na celu podnoszenie świadomości o autyzmie?
Karolina Pol – W szkołach podejmowane są różnorodne inicjatywy, mające na celu podnoszenie świadomości o autyzmie. Są to wszelkiego rodzaju działania informacyjne, warsztaty dla nauczycieli i rodziców, wydarzenia edukacyjne oraz kampanie społeczne. Bardzo dużo dzieje się co roku w okolicy 2 kwietnia, ponieważ jest to Dzień Świadomości Autyzmu. Widoczny jest wtedy w szkołach kolor niebieski – taki kolor został wybrany na „symbol” autyzmu ponieważ przyjęło się, że więcej chłopców rozwija się w spektrum autyzmu, jednak od niedawna kolor niebieski łączymy z różowym, ponieważ autyzm dotyka w równym stopniu chłopców i dziewczęta. Symbolika tych kolorów pokazuje również, że autyzm nie ma płci, a wsparciem należy otoczyć wszystkich, którzy są w spektrum i tego potrzebują.
Bardzo ważne jest, aby szkoły aktywnie angażowały się w edukację społeczności na temat autyzmu, aby promować zrozumienie, akceptację i wsparcie dla uczniów z autyzmem.
Czy szkoła przygotowuje nauczycieli do pracy z dziećmi w spektrum autyzmu? Czy istnieją jakieś specjalistyczne szkolenia w tym zakresie?
Karolina Pol – Według danych z września 2022 roku w Polsce orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego ze względu na autyzm miało 82 199 dzieci i młodzieży, a z roku na rok jest ich coraz więcej. Szkoły kładą więc coraz większy nacisk na przygotowanie nauczycieli do pracy z dziećmi w spektrum autyzmu poprzez różnorodne szkolenia i warsztaty. Na co dzień współpracuję ze wspaniałymi ekspertami, z którymi wspieramy nauczycieli i specjalistów, organizując szkolenia, które ułatwiają udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Są to szkolenia dotyczące np. tworzenia dokumentacji uczniów z orzeczeniem, dotyczące zrozumienia rozwoju dzieci w spektrum, tego jak się komunikują lub jakie mają style uczenia się. Widzimy, jak ogromne jest zapotrzebowanie na te tematy. Bardzo ważne jest, aby nauczyciele mieli dostęp do tego rodzaju szkoleń i aby były one integralną częścią ich dalszego rozwoju zawodowego.
rozmawiała Maria Strużkiewicz
Dodaj komentarz