Endoproteza to inaczej sztuczny staw. Dla osób cierpiących na zmiany zwyrodnieniowe jest to jedyna opcja na normalne funkcjonowanie bez bólu i znacznego ograniczenia ruchowego. Choroba często kończy się trwałym inwalidztwem, stąd wszczepienie endoprotezy jest zabiegiem umożliwiającym powrót do pełnej sprawności.
Co to jest endoproteza?
Sztuczny staw składa się z panewki i kuli z trzpieniem. Przyjmuje się podział na dwa klasyczne rodzaje: całkowite i częściowe. W przypadku zabiegu z protezą całkowitą, wymienia się panewkę i głowę kości udowej. Przy częściowej, panewka naturalna zostaje nietknięta. Na przestrzeni lat zmienił się sposób mocowania i obecnie metody są już całkowicie pozbawione szkodliwych środków, które zostały zastąpione naturalnym mineralnym składnikiem kości. Dzięki temu elementy staja się szorstkie i po pewnym czasie wrasta w nie naturalna kość.
Dla kogo zabieg?
Osoby cierpiące na zmiany zwyrodnieniowe to grupa osób najczęściej poddawana zabiegowi wymiany stawu na sztuczny. Główne przyczyny zmian to wiek oraz przeciążenia stawu, choroby reumatoidalne, skomplikowane złamania w obrębie stawu oraz wady wrodzone. Pacjenci często nie zdają sobie sprawy, że w ich organizmie zachodzą tak daleko idące zmiany. Kiedy przy wstawaniu i chodzeniu pojawia się ciągły ból, jest to sygnał, aby skonsultować objawy z lekarzem. Z czasem ból zaczyna promieniować do kolana i odczuwalny jest nawet podczas leżenia. W wyniku towarzyszącego bólu, chory zaczyna odciążać kończynę, przez co pojawia się utykanie i problemy z poruszaniem. Jest to sygnał, że choroba postępuje i nie należy zwlekać z wizytą u lekarza specjalisty.
Przed zabiegiem
Zabieg wszczepienia endoprotezy biodra jest metodą inwazyjną, stąd konieczne są liczne badania. Morfologia, elektrolity, badanie nerek i wątroby, mocz, RTG klatki piersiowej, EKG. Być może lekarz kierujący zleci badania dodatkowe, jeśli będzie miał ku temu podstawy. Tydzień przed operacją należy odstawić leki rozrzedzające krew oraz aspirynę. Dodatkowo lekarze zalecają, aby naukę chodzenia o kulach rozpocząć jeszcze przed zabiegiem, co znacznie usprawni proces powrotu do zdrowia.
Przebieg operacji
Miejsca poddawane zabiegowi muszą zostać dokładnie umyte i osuszone. Dodatkowo w celach higienicznych konieczne jest pozbawienie włosów na ciele, gdzie wykonywane będą nacięcia. Bezpośrednio przed zabiegiem, pacjent dostaje kroplówkę, a następnie znieczulenie. Może być ogólne lub zewnątrzoponowe. W celu zmniejszenia ryzyka zakrzepicy, pacjent otrzymuje heparynę. Po nacięciu skóry i kolejnych warstw, wysuwa się kość udową z panewki. Powstaje miejsce na wstawienie sztucznego elementu. Następnie panewkę przytwierdza się do kości biodrowej. Do kanału kości udowej wprowadza się trzpień i metalową część implantu. Konieczne są również dreny.
Po zszyciu, pacjent trafia na obserwację. Otrzymuje leki przeciwzakrzepowe i przeciwbólowe. Ból jest odczuwalny w pierwszych godzinach po zabiegu. Pacjent jest pod stałą kontrolą, sprawdza się tętno, temperaturę, kontroluje ciśnienie, sprawdza się morfologię. Kolejne doby to przyjmowanie antybiotyków, leków przeciwbólowych i próby pionizacji. Pacjent musi nauczyć się korzystania z kul, aby móc się samodzielnie poruszać. Wskazane jest również, aby opanować technikę samodzielnego wykonywania zastrzyków przeciwzakrzepowych. W zależności od samopoczucia pacjent przebywa w szpitalu od 4 do 10 dni.
Rehabilitacja po zabiegu wszczepienia endoprotezy biodra
Po powrocie do domu należy nauczyć się żyć w odmiennej rzeczywistości. Konieczne jest wprowadzenie kilku zmian, niektórych na stałe. Należy nauczyć się prawidłowo chodzić, siadać oraz leżeć. Staw biodrowy nie może być nadmiernie zginany. Kąt między nogami a tułowiem nie powinien przekraczać 90 stopni. Przy wstawaniu ciężar ciała powinien przechodzić na ręce. Skręty tułowia należy ograniczyć do minimum. Leżenie może odbywać się tylko na plecach, z nogą odchyloną o ok 30 stopni i skierowaną do zewnątrz.
Z czasem pozycję można zmienić na boczną, jednak między nogi należy wkładać poduszkę. Nie wolno krzyżować nóg, chodzić z wysoko podnoszonymi kolanami i unikać należy nadmiernego schylania się. Przez pierwsze trzy miesiące po operacji nie można prowadzić samochodu. Aktywność fizyczna w pierwszych miesiącach jest wykluczona. Z czasem można wrócić do lekkich ćwiczeń, jednak zawsze należy mieć na uwadze rodzaj i ich intensywność. Rehabilitacja powinna zawsze odbywać się pod okiem fizjoterapeuty. To zupełnie nowa rzeczywistość, w której pacjent po wszczepieniu endoprotezy musi nauczyć się żyć.
Katarzyna Fijałkowska / GC
Dodaj komentarz